Nieuwe regels voor Wajong vanaf januari 2018, hoe zit dat nu?

Wajong en Participatiewet
Heb jij een Wajong-uitkering? Dan is er sinds de invoering van de Particpatiewet in juli 2015 een aantal zaken voor jou veranderd. Vanaf januari 2018 komt daar nog de korting op de Wajong-uitkering voor mensen met arbeidsvermogen bij. In dit artikel leggen wij uit welke regels voor jou gelden.

De Participatiewet
In juli 2015 is de Participatiewet ingegaan. Deze wet heeft als doel mensen met een ziekte of beperking meer kansen te geven op werk. Wat betekent dat concreet? Mensen die voorheen een Wajong-uitkering ontvingen, worden opnieuw beoordeeld.

Veranderingen Wajong per 1 januari 2018
Vanaf 1 januari 2018 gaat de Wajong-uitkering van 75% naar 70% van het minimumloon, als iemand in staat is om te werken. “Voor mensen met arbeidspotentieel kan dit een goede ontwikkeling zijn”, stelt Sandra Ballij van Ctalents. “Voor hen is het een stimulans: werken gaat lonen. Ze kunnen dit moment aangrijpen om te bedenken wie zij zijn, wat ze willen en wat ze kunnen. Ook werkgevers zijn anders gaan kijken naar talent. Dat biedt kansen.”

“Als je vroeger een Wajong had, ging je er nauwelijks op vooruit als je werkte”, vertelt Rosalie Heuten, zelf slechtziend. “Dat vind ik best wel belachelijk. Daarom vind ik het goed dat mensen nu door de korting gestimuleerd worden om te werken. Al zullen mensen nu best wel boos zijn, want ze vinden het soms een basisrecht om Wajong te krijgen.” Heuten voegt daaraan toe: “Natuurlijk zijn er mensen die wel gemotiveerd zijn, maar echt niet aan een baan komen. Voor hen moet een oplossing komen. Maar het moet niet zo zijn dat je standaard op je 18e een Wajong krijgt als je alleen een lichamelijke of zintuigelijke beperking hebt. Dan moet je namelijk wel heel sterk in je schoenen staan om dat af te wijzen en een baan te gaan zoeken.”

Hoe wordt bepaald of jij kunt werken? Het UWV bekijkt op verschillende manieren welke mogelijkheden jij hebt om te werken. Daarmee komen ze tot een conclusie of het voor jou mogelijk is om werk te doen. Ze noemen dat ‘arbeisvermogen’.

Wat is arbeidsvermogen?
Bij het arbeidsvermogen wordt gekeken naar of iemand in staat is om werk te doen. Dit kan ook werk zijn waarmee je minder dan het minimumloon verdient. Dit kan betekenen dat iemand die al jarenlang 80-100 % arbeidsongeschikt is, wel arbeidsvermogen heeft. Hoe zit dat? Je hebt arbeidsvermogen als je aan deze vier criteria voldoet:

• Je kunt een taak uitvoeren in een arbeidsorganisatie. Misschien dat je niet alle taken die behoren bij een functie kunt uitvoeren, maar je zou wel een onderdeel van de functie uit kunnen voeren.
• Je hebt basale werknemersvaardigheden.
• Je kunt tenminste 1 uur aaneengesloten werken zonder begeleiding.
• Je bent tenminste 4 uur per dag belastbaar, je kunt dus minimaal 4 uur per dag werken.

Hoe wordt dan beoordeelt of jij dit wel of niet kunt? Het UWV gaat aan de hand van het dossier dat ze van je hebben kijken of je arbeidsvermogen hebt. Ze kijken dan bijvoorbeeld naar of je al eens hebt gewerkt of dat je nu werkt. Ook kunnen ze kijken naar informatie die ze hebben van je huisarts of van een re-integratiebedrijf, of dat je bijvoorbeeld aan sport doet, vrijwilligerswerk doet, of een cursus volgt. Dit zijn aanwijzingen dat je arbeidsvermogen kunt hebben.

Kun je nu of in de toekomst wel werken? Dan wordt je gekort op je Wajong-uitkering
Als er bepaald wordt dat je inderdaad arbeidsvermogen hebt, kan het zijn dat je Wajong uitkering verlaagd wordt met 5%. Je zult dan in plaats van 75% van het minimumloon, 70% van het minimum loon ontvangen vanaf 1 januari 2018. Dit is een maatregel om mensen met arbeidsvermogen te stimuleren werk te zoeken. Dit kan een volledige baan zijn, of een parttime functie waarmee de uitkering aangevuld kan worden.

Uitzending EenVandaag over Wajong
EenVandaag zond in juli een reportage uit over de nieuwe regelingen. Hieronder zie je het fragment terug. In het fragment een duidelijke animatie met een uitleg van wat de korting op de uitkering betekent. Helaas zonder ondertiteling, op de site van de NPO kan je de hele aflevering van EenVandaag wel met ondertiteling zien. Het stuk over de Wajong begint vanaf 04.00min. Bekijk de uitzending op NPO.nl

Wajong en werken? Loonkostensubsidie en loondispensatie
Vanaf 1 januari 2018 gaat de Wajong voor mensen met arbeidsvermogen omlaag naar 70%, en dat geldt ook voor mensen die werken naast hun Wajong. Dat betekent dat jouw loon in deze situatie vanaf 1 januari 2018 nog maar wordt aangevuld tot 70% van het minimumloon. Op dit moment zijn er twee verschillende regelingen voor mensen die niet zelfstandig het minimumloon kunnen verdienen.

De loonkostensubsidie zorgt ervoor dat mensen die niet zelfstandig genoeg kunnen werken voor het minimumloon, dat alsnog kunnen verdienen. De werkgever wordt daar door de gemeente voor gecompenseerd. De werknemer krijgt dan van de werkgever het minimumloon, bouwt pensioen op en heeft recht op werknemersverzekeringen als de WW of de WIA. Per 1 januari 2018 verdwijnt deze subsidie en wordt er overgegaan op loondispensatie.

Bij loondispensatie ontvangt de werknemer een klein deel van het salaris via de werkgever en daarnaast krijgt hij een aanvullende uitkering van de gemeente. De werkgever betaalt ook geen sociale premies en daardoor wordt er niks opgebouwd. Wordt er een rekenfout gemaakt, dan moet de werknemer aan het einde van het jaar een deel van de ontvangen uitkering terugbetalen. Het extra geld van de gemeente mag niet hoger zijn dan 70% van het minimumloon. Gaat het salaris bij de werkgever omhoog, dan daalt de uitkering bij de gemeente (Bron: Joop.nl).

Nu heeft het kabinet Rutte III een streep door de loonkostensubsidie, om hiermee een half miljard euro te besparen. Waardoor een grote groep werknemers straks wellicht onder het minimumloon betaald wordt (zo waarschuwt Job Cohen, voorzitter van de landelijke vereniging voor sociale werkgelegenheid Cedris op Joop.nl). Sandra Ballij, eigenaar van Ctalents, geeft aan dat deze nieuwe regelgeving een slecht idee is: “Het is zuur dat de korting op de Wajong ook geldt voor mensen met minder arbeidsvermogen, waarvoor het in de praktijk heel lastig wordt om een baan te krijgen. En mensen waarvoor werkgevers loonkostensubsidie ontvingen gaan er keihard op achteruit. Zo straf je diegenen die juist wel hun best doen om te participeren. Je moet hen juist belonen, zodat je ze motiveert om te gaan werken.”

3 verschillende Wajong-situaties
De Participatiewet, die in 2015 inging, heeft gevolgen voor mensen met een Wajong. In veel gevallen worden zij herbeoordeeld om te kijken of ze eventueel kunnen werken. Welke gevolgen de Participatiewet voor jou heeft, hangt af van wanneer jij jouw Wajong hebt aan gevraagd.

Op 1 januari 2015 al Wajong

Voor mensen die op 1 januari 2015 al Wajong hadden, geldt het volgende:

Als zij aan de voorwaarden blijven voldoen, behouden zij hun Wajong. UWV bekijkt tussen 2015 en 2018 opnieuw alle dossiers van mensen met oude Wajong en mensen met Wajong 2010 (voorheen nieuwe Wajong). Dit doet UWV om vast te stellen of zij arbeidsvermogen hebben.

Wajong 2010 – aangevraagd tussen 1 januari 2010 en 1 januari 2015

Heb je Wajong aangevraagd tussen 1 januari 2010 en 1 januari 2015? En ben je vóór 2015 18 jaar geworden?

Dan val je onder Wajong 2010. Je bent bij een eerdere beoordeling al beoordeeld op jouw mogelijkheden om te werken. Je ontvangt van UWV een brief om deze beoordeling te bevestigen.

Oude Wajong

Je valt onder de oude Wajong als je vóór 2010 een Wajong-uitkering hebt aangevraagd en gekregen. Je wordt herbeoordeeld om te kijken of je mogelijkheden hebt om te werken. Je ontvangt daarvoor een brief van het UWV.

Vergroot jouw kans op werk: doelgroepenregister
Kabinet en werkgevers willen dat meer mensen met een chronische ziekte of beperking aan het werk gaan, dus ook mensen die voorheen een Wajong-uitkering kregen. Daarom is in de Banenafspraak vastgelegd dat overheid en werkgevers banen gaan creëren voor mensen met een ziekte of handicap. Werkgevers moeten tot 2026 in totaal 100.000 banen realiseren voor mensen met een ziekte of handicap. De overheid doet dit voor 25.000 mensen met een ziekte of handicap. Deze afspraak heet de banenafspraak. Heb je een Indicatie banenafspraak (een verklaring dat je door een ziekte of handicap niet het minimumloon kunt verdienen)? Dan val je onder de doelgroep van de banenafspraak en daarmee kom je automatisch in het doelgroepenregister. Je hebt dan meer kans op werk. Want het is voor werkgevers financieel aantrekkelijk om iemand uit het doelgroepenregister in dienst te nemen of te houden.

Hoe krijg je de Indicatie banenafspraak, waarmee je in het doelgroepenregister terechtkomt? Je kunt deze krijgen als de gemeente jou naar werk begeleidt of heeft begeleid. Of als je het voortgezet speciaal onderwijs (vso), praktijkonderwijs (pro) of de entree-opleiding in het mbo volgt of volgde. Als jij wil weten op welke ondersteuning jij kan rekenen – bijvoorbeeld meer kansen op werk door een Indicatie Banenafspraak – vul dan de advieswijzer van het UWV in. Als je mogelijk tot de doelgroep van de Banenafspraak behoort vraag je bij het UWV een beoordeling arbeidsvermogen aan. Vervolgens bepaald het UWV of jij recht hebt op extra ondersteuning en of je onder het doelgroepenregister valt.

Wat als je arbeidsvermogen hebt, maar nog geen werk?
De nieuwe regelgeving vanaf 1 januari 2018 betekent dat je straks gekort wordt op je Wajong als je arbeidsvermogen hebt. Met het verlagen van de Wajong wil het UWV er voor zorgen dat je aan het werk gaat. Je hebt ook de plicht om je best te doen om (weer) aan het werk te komen. De manier waarop je dat moet doen is afhankelijk van de Wajong-uitkering die jij krijgt:

Oude Wajong (vóór 2010)
– Verplicht om mee te werken aan een persoonlijk plan, waarin staat welke activiteiten jij gaat doen om werk te vinden.
– Houden aan de afspraken in het persoonlijk plan, ook wel re-integratievisie genoemd.
– Verplicht om je medisch te laten behandelen of de aanwijzingen van een arts op te volgen. Als Wajonger mag je jouw genezing niet belemmeren. Je moet werken aan je herstel en voorkomen dat je arbeidsongeschikt raakt.

Wajong 2010
– Heb jij arbeidsvermogen, dan ben je verplicht om mee te werken aan een participatieplan. Met de arbeidsdeskundige van het UWV bespreek je wat je nodig hebt om werk te vinden en te behouden.
– Plicht om je te houden aan afspraken in het Participatieplan
– Heb je met het UWV afgesproken dat je moet re-integreren. Dan heb je sollicitatieplicht. Als je passend werk krijgt aangeboden, moet je dit accepteren.
– Je bent verplicht je medisch te laten behandelen.

Wajong 2015
Val je onder Wajong 2015, dan heb je nu en in de toekomst geen arbeidsvermogen. Je hebt dan ook geen reintegratieplicht.

Nog geen Wajong-uitkering en geen arbeidsvermogen
Als je op dit moment nog geen Wajong-uitkering hebt en het UWV beoordeelt dat jij geen arbeidsvermogen hebt, dan krijg je een uitkering van het UWV. Als jij een Wajong-uitkering wil aanvragen, dan vul je een formulier ‘Beoordeling arbeidsvermogen’ van het UWV in.

Contact met het UWV en uitleg Wajong in Nederlandse Gebarentaal (NGT)
Als je doof of slechthorend bent kun je nu contact opnemen met het UWV via een chatsessie. Speciaal voor doven en slechthorenden heeft het UWV de mogelijkheid om te chatten, op werkdagen tussen 8.00 uur en 17.00 uur. Vragen over je wajong? Chat met het UWV.

Ben je doof en wil je weten hoe de Wajong in elkaar zit? Dan is deze informatie ook beschikbaar in NGT. Bekijk de video met uitleg van de Wajong in NGT op de website van de Rijksoverheid.

Meer informatie over veranderende regelgeving?
De FNV Wajong-groep heeft vragen gesteld over de veranderende regelgeving. Bekijk hier de antwoorden van het UWV.

Vergroot jouw kansen op de arbeidsmarkt
Bij het opnieuw beoordelen van de dossiers wordt niet gekeken naar jouw kansen op de arbeidsmarkt, alleen naar jouw arbeidsvermogen. Er is geen baangarantie, ook al wordt je gekort op je uitkering. Hoe zorg je er dan toch voor dat jouw kansen op de arbeidsmarkt groter worden? Hoe laat je de werkgevers zien dat jij hen wat te bieden hebt? Daar kan Stichting Ctalents jou bij helpen. Zo kun je bijvoorbeeld trainingen en workshops volgen om jezelf beter te presenteren naar de werkgever. Of om voor jezelf op een rij te krijgen wat jouw talenten zijn, zodat je die duidelijk naar de werkgever kan communiceren.

Wil je weten hoe dit precies in zijn werk gaat? Laat je gegevens achter en Stichting Ctalents neemt contact met je op.