Jonge generaties in Zwitserland leren omgaan met mensen met beperkingen

Vorige keer vertelde Renee over haar emigratie naar Zwitserland. In haar nieuwe vaderland zet ze zich volop in voor doven en slechthorenden. Sinds kort is ze betrokken bij projecten waarin ze jonge generaties leert omgaan met mensen die een beperking hebben. 'Sensibilisering' noemen ze dat.

Auteur: Renee Iseli-Smits

Sensibilisering op jonge leeftijd is belangrijk, vooral bij een onzichtbare beperking, zoals een auditieve beperking. Doordat slechthorendheid en het dragen van hoortoestellen vaak nog steeds zijn omgeven door een taboesfeer – veel oma's en opa's zijn slechthorend maar willen nog geen hoortoestellen – wordt deze onzekerheid ook doorgegeven aan de jongere generaties.

Jonge versus oudere generatie

Terwijl de oudere generatie het vaak moeilijk heeft met haar toenemende slechthorendheid en het gebruik van hoortoestellen, weten kinderen meestal niet hoe ze ermee om moeten gaan als opa of oma weer eens een verkeerd antwoord geeft of steeds vraagt “Wat zeg je?”

Daarom is het belangrijk om juist de jongere generatie te informeren en te sensibiliseren, tenminste als je in de omgang van goedhorende mensen met mensen met een (auditieve) beperking iets wilt veranderen.

Zwitserland: sensibilisering door moderatoren

In Zwitserland voert de grootste vereniging van en voor mensen met een handicap daarom een sensibiliseringsproject uit. Mensen met een beperking of handicap gaan naar reguliere scholen, hogescholen of andere leerinstituten. Na een korte film ter introductie, praten ze daar over hun dagelijks leven en beantwoorden ze vragen van leerlingen en studenten. Zo'n open discussie bevordert het wederzijds begrip. 

Deze zogenaamde ‘moderatoren’ weten waar ze het over hebben, omdat ze allemaal leven met een visuele, auditieve- of mobiliteitsbeperking, of met trisomie 21 (syndroom van Down) of autisme.

Tijdens hun bezoek praten ze over de obstakels in hun dagelijks leven en over hun speciale vaardigheden. In gesprek met de deelnemers beantwoorden zij vragen. De leerlingen ontmoeten de moderatoren op ooghoogte, waardoor de angst voor contact wordt weggenomen en de onzekerheid wordt verminderd. Dit legt de basis voor wederzijds begrip.

Behalve in het onderwijs worden sensibiliseringsworkshops ook gegeven aan andere instanties en aan gemeenten die veel aan klantencontact doen.

Renee wordt moderator!

Afgelopen jaar heb ik mij aangemeld als moderator en als je dit leest, heb ik al één workshopdag achter de rug. Gedurende ’s morgens drie en 's middags drie workshops vertel ik over het leven met een auditieve beperking, beantwoord ik vragen en laat ik de deelnemers dit in een praktische oefening zelf ervaren. Praktische tips en oplossingen voor het omgaan met een auditieve beperking zijn natuurlijk ook inbegrepen.

Mijn tweede inzet zal dit jaar op een school plaatsvinden. Ik vind dat vooral spannend omdat ik minder ervaring heb met kinderen. Mijn eerste en laatste ervaring op een school was als stagiaire tijdens mijn studie, samen met een medestudent. Wij waren museumgidsen bij een tentoonstelling in het Centraal Museum te Utrecht en een gastles geven op een school maakte deel uit van onze stageopdracht.

In mijn deel van die gastles werd het onrustig en luidruchtig, want ik was niet alleen erg nerveus, ik hoorde de vragen een paar keer niet, had ook niet gezegd dat ik slechthorend was … Mijn eigen schuld natuurlijk, maar tot mijn verdediging kan ik nu wel zeggen dat ik op dat moment nog heel jong en onervaren was. 

Tegenwoordig ben ik er zeker van dat zoiets mij niet meer zal gebeuren, want het onderwerp ligt me na aan het hart en ik heb (veel) meer ervaring. Kinderen en tieners zijn van nature nieuwsgierig en ik heb ze iets te vertellen.

In ieder geval wens ik iedereen een goed 2020 en tot de volgende keer, als ik in de tussentijd hopelijk niet door de kinderen ben opgevreten …